Meşhur Yazılım Hataları ve Sonuçları [liste]

Hayatımızın vazgeçilmez bir parçası haline gelen teknoloji ürünleri bazen insanı çileden çıkaran bir hal alabiliyor. Tam anlamıyla mükemmel bir yazılımın bulunmaması bir çok sektörü etkiliyor. İletişim, ulaşım, enerji, üretim gibi pek çok alanda kullanılan ileri teknolojiler olası bir yazılım hatası sonucunda ölümlere kadar varan sonuçlar verebiliyor. İşte meşhur yazılım hataları ve sonuçları;

1 Katil Radyasyon Terapi Makinesi: Therac-20

1985 yılında bir hastanede radyasyon terapi makinesinin yanlış bir şekilde çalışması sonucunda aşırı radyasyon ortaya çıkmış pek çok insan radyasyona maruz kalmıştır. Therac-25 isimli radyasyon cihazı bir önceki serisi olan Therac-20 isimli cihazdan farklı olarak güvenlik bağlantıları belirli bir yazılım tarafından yapılması istenildi. Ancak bu seri cihazların hiç biri eğitim almış bir yazılımcı tarafından yazılmadığı gözlerden kaçmış ve sonucu felaketle bitmiştir. X ışınları gönderen bu cihaz yüksek enerjili modda çalışırken metal levha olmaksızın ışınları direkt olarak hastaya gönderme gibi bir yazılım hatasına yakalandı. Sonuç olarak 5 kişi yüksek radyasyon sonucu öldü ve bir çok kişi de radyasyona maruz kaldı. Therac-25 de böylece meşhur yazılım hataları arasında ki yerini almış bulundu.

2 Intel Pentium İşlemci Hatası

1993 yılında Intel tarafından Pentium işlemci yongasında yapılan yazılım hatası sonucunda milyon dolarlar kaybetti. Yapılan yazılım hatası belirli aralıktaki sayıları bölerken hata yapılmasına neden oluyordu.  4195835,0 / 3145727,0 işleminin sonucu 1,33374 olması gerekiyorken yonga yapılan meşhur yazılım hataları yüzünden 1.33382 olarak hesaplıyordu. Yapılan 0,00006 oranında ki hata oldukça az sayıda kullanıcının problem yaşamasına neden oldu ancak halkla ilişkiler düzeyince yaşanan problemler sonucunda Intel şikayet eden herkesin yongasının değiştirilmesi kararını aldı. Aldığı bu karar ile Intel tam olarak 475 milyon dolar zarar yaptı.

3 Türkiye İçin Üretilen Kargo Uçağında ki Yazılım Hatası

9 Mayıs 2015 yılında İspanya’nın Sevilla kentinde Türkiye’ye teslim edilmeden önce yapılan deneme uçuşu sonrasında kargo uçağı düştü. A400M tipi askeri nakliye uçağı olarak kullanılacak uçağın düştükten sonra alınan kara kutusunda yapılan incelemeler sonucunda yazılım hatası bulundu. Yapılan yazılım hatasına göre hemen kalkıştan sonra 3 Turboprop motorunun durmasına neden oldu. Motorlarda hiçbir sorun yokken yapılan popüler yazılım hataları motorlara durma komutu göndermiş ve sağlam olan kargo uçağının düşmesine neden olmuştur.

4 Volkswagen Emisyon Skandalı

Dünyaca ünlü otomobil markası olan Volkswagen araçlarında yaptığı yazılım hatası sonucunda emisyon oranlarının düşük ölçülmesine neden oldu. EA189 kodlu otomobillerin Avrupa’ya satışını gerçekleştirdikten sonra ortaya çıkan bu hata sonucunda Volkswagen servislere gidilmesi halinde bu problemin ortadan kalkacağına söz verdi. Donanım olarak yapılan değişimlerin yanı sıra yazılımların da 1 saat içerisinde değişeceğini hatta 2.0 motorlu araçların sadece yazılımlarının değişmesinin yeterli olacağını belirtti. Toplamda 800 bin aracı geri çağıran firma milyon dolarlar kaybetti. Çıkan haberlere göre firma bunu bilerek yaptı denilse de diğer haberler firmayı rekabetten uzaklaştırmak için yapılan bir komploydu. Her iki şekilde de alman devi de meşhur yazılım hataları arasındaki yerini aldı.

5 Patriot Füze Faciası

1991 yılında Rusya tarafında genel savunma amaçlı üretilen Patriot füzeleri ufak bir yazılım hatası sebebiyle 1. Körfez Savaşı’nda karşıda gelen füzeleri imha etmekte çok yetersiz kaldılar. Hata ise basit bir ondalık sayının bir üstündeki sayıya yuvarlanamaması tabanlı idi.

6 AT&T Sunucu Çökme Hatası

Uluslararası popüler telekomünikasyon ve bilişim markası AT&T’nin 1990 yılında yaşadığı olay ise tüm teknoloji şirketleri için bir gelişme dönemi kilometre taşı olarak tarihe geçti. Şirketin #4ESS elektronik anahtarlama sistemlerinin son yazılım güncellemesi bir hatayla beraber yüklenmişti. Bu popüler yazılım hatası sonucu, bu devasa sunucunun diğer sunuculardan gelen çökme durumundan kurtulduklarına dair gönderdikleri mesajı alınca kendisini çökmesine sebebiyet verdi. Dolayısıyla çökme durumundan kurtulan sunucu mesaj gönderdi ve bu mesaj diğer sunucularda çökmeler yaşanmasına sebep oldu. Sonuç olarak zincirleme bir çökme vakasını tetikleyen yazılım hatası her 6 saniyede 114 şalter sunucusunun çöküp yeniden çalışmasına yol açtı. Hata toplamda  9 saat boyunca 60 bin kadar kişi uzun mesafeli servis kullanamamasını sağladı. Hata güncellemenin eski versiyonuna döndürülmesiyle çözüldü.